Interesujące obiekty przemysłowe na Pomorzanach. - Astra28 - Strona HOBBYSTYCZNA

Elektrownia Pomorzany.

Elektrownia wchodząca w skład Zespołu Elektrowni Dolna Odra S.A., znajdującą się w Szczecinie w województwie zachodniopomorskim. Znajduje się ona blisko kąpieliska Dziewoklicz. Elektrownię Pomorzany wybudowano w latach 1936-44. Po zniszczeniach wojennych odbudowana i ponownie uruchomiona w 1961 r. Od 1976 r. działa w ramach Zespołu Elektrowni Dolna Odra. Elektrownia dysponuje: mocą energetyczną 134 MW oraz osiąga moc cieplną 453 MW. Elektrownia dostarcza energię cieplną do sieci ciepłowniczej miasta Szczecin.

Niemieccy budowniczowie tak sprytnie ukryli obiekt w nadodrzańskim zboczu, że jedynym jego widocznym elementem są kominy. Całość urządzeń wpasowano w stok, przykryto betonem o grubości ok. 1 m, na który nawieziono ziemię i posadzono drzewa. Celem ochrony przed bombardowaniami przedwojenne kominy, w przypadku alarmu przeciwlotniczego można było złożyć.

"Dziurawy" wiadukt.

W pobliżu Elektrowni Pomorzany znajduje sie niezwykle ciekawy wiadukt kolejowy z wielkim otworem. Wiadukt jest wysoki na 24 m, długi na 54 m oraz szeroki na 16 m. Na jego zachodnim krańcu, w stropie znajduje się kilkumetrowy otwór zabezpieczony kratą. Najprawdopodobniej miał to być świetlik wpuszczający światło do wewnątrz tunelu. Do dziś widoczne są ślady po rozpoczęciu budowy kolejnego przęsła wiaduktu. Wzdłuż wiaduktu biegnie tunel, w którym z Gumieniec do Odry płynie rzeczka Bukowa. Po przeciwnej stronie widać również pozostałości po torach łączących kiedyś dolną część Pomorzan z Casekow (obecnie w Niemczech).

Zakład Gazowniczy na Tamie Pomorzańskiej.

Historia szczecińskiego gazownictwa jest jedną z najdłuższych w Polsce i obejmuje ostatnie ponad 150 lat. W Szczecinie gazownia była najstarszą inwestycją komunalną okresu industrializacji, a główną pobudką jej rozpoczęcia była potrzeba oświetlenia ulic. Gazownia miejska w Szczecinie budowana była w latach 1846-1948 przez drezdeńską firmę Blochmana na terenie przy ul. Kolumba w sąsiedztwie cegielni. Na początku kwietnia 1848 r. ukończono budowę obiektów produkcyjnych, a gaz do sieci miejskiej popłynął 23.04.1848 r. Już w następnym roku oprócz 593 latarni ulicznych z gazu korzystało 1643 odbiorców indywidualnych.

Skonstruowanie przez Aurera "koszulki siatkowej" spowodowało wzrost zapotrzebowania na gaz, co w efekcie wymusiło modernizację zakładu, która trwała w latach 1894-1907. W tym okresie powstał m.in. budynek piecowni, dwa nowe zbiorniki gazu, a także obecny budynek administracyjny (1903 r.), budynek warsztatowy (1907 r.). Zasadniczą modernizację zakładu przeprowadzono w latach 1924-26, kiedy to w miejscu dawnych spichlerzy Succowa, między brzegiem Odry tzw. Kanałem Gazowym, a dzisiejszą ul. Nadodrzańską wybudowano bardzo nowoczesną, na owe czasy, wytwórnię gazu, a w tym: od podstaw nowe baterie pieców pionowo-komorowych, utwardzony plac węglowy oraz nabrzeże umożliwiające przyjmowanie statków o wyporności 2000 ton.

W takim stanie technicznym zakład działał do 1944 r., w tym bowiem roku na skutek bombardowania zakład zaprzestał produkcji gazu. Po przejęciu Szczecina przez władze polskie w dniu 1.06.1946 r. wznowiono produkcję gazu. Dzięki stale prowadzonym pracom remontowym w wytwórni gazu już w 1952 r. osiągnięty został poziom produkcji z początku lat 40. XX w. Proces odbudowy urządzeń produkcyjnych i towarzyszących zakończony został w 1958 r.

Pierwszy etap rozbudowy Zakładu zrealizowany został w latach 1958-60, kiedy to uruchomiono urządzenia oczyszczające gaz, wybudowano suchą odsiarczalnię oraz elektrofiltry oczyszczające gaz ze smoły pogazowej. W 1966 r. uruchomiono V blok pieców, co zwiększyło zdolność produkcyjną do 220 tys. m3 gazu/dobę. Z wytwórni w Szczecinie, w gaz zaopatrywano odbiorców w: Gryfinie, Policach i Stargardzie. Narastający deficyt gazu miejskiego związany z szybką rozbudową aglomeracji miejskich wymusił zwiększenie produkcji gazu. W 1970 r. uruchomiono stację zbiorników gazu płynnego, a w 1971 r. uruchomiona została katalityczna rozkładnia gazu płynnego, co zwiększyło zdolność produkcyjną o ok. 70 tys.m3 gazu/dobę.

W styczniu 1976 r. do Stargardu doprowadzono gaz ziemny zaazotowany GZ-35, a po uruchomieniu w listopadzie 1976 r. stacji redukcyjno-pompowej I stopnia przy ul. Sąsiedzkiej w Szczecinie do prawobrzeżnych dzielnic Szczecina oraz do Gryfina dotarł gaz ziemny zaazotowany GZ-35. Klasyczną wytwórnię gazu w Szczecinie wyłączono 30.09.1987 r., kiedy to ostatecznie do sieci miejskiej Szczecina wpuszczono gaz ziemny. Przekazanie w 1983 r. do eksploatacji gazociągu Odolanów-Krobia-Police umożliwiło gazyfikację m.in. Goleniowa. Nowogardu, Gryfic, Płot i Trzebiatowa oraz zaopatrzenie Szczecina w gaz ziemny wysokometanowy GZ-50.

Wieża węglowa.

W ciągu technologicznym piecowni jako zasobnik węgla zbudowano "wieżę węglową", będącą akcentem architektonicznym Szczecina do dnia dzisiejszego. Wieża jest wysoka jak wieżowiec i solidna jak bunkier. Wysoka, żelbetowa wieża powstała dopiero w latach 20. XX w. Był to wielki zasobnik, z którego węgiel trafiał bezpośrednio do pieców. Po zakończeniu przez szczecińską Gazownię produkcji gazu, wieża została opuszczona, zaniedbana, a w tej chwili okradziona już ze wszystkiego.

Szczeciński browar "BOSMAN"

Po przejęciu budynków i wyposażenia browaru Bohrisch Brauerei AG przez władze polskie 24 października 1945 r., straty oszacowano na 35%, a sam browar znalazł się pod zarządem Przemysłu Fermentacyjnego z Bydgoszczy. Produkcję wznowiono 12 stycznia 1946 r. warząc do końca miesiąca pierwsze 20 hl piwa. Produkcja do końca roku wyniosła 20 tys. hl. W lipcu 1951 r. browar znalazł się w nowo utworzonych Szczecińskich Zakładach Piwowarsko-Słodowniczych, a klika lat później warzono na Pomorzanach już 200 tys. hl piwa rocznie. Pomiędzy rokiem 1960 a 1969 szczecińskie piwo było eksportowane do krajów bloku wschodniego. Produkowane tutaj Piwo Bałtyckie zostało nagrodzone w 1964 r. na targach w Poznaniu oraz wystawie piwnej w Paryżu. Dzięki umowie z Baltoną piwo to trafiało również na polskie statki. Pod koniec lat 80. XX w. roczna produkcja browaru przekroczyła poziom 300 tys. hl. W 1975 r. szczeciński browar, jako jeden z dwóch zakładów w kraju (obok Polmosu Kraków), rozpoczął franczyzową produkcję Pepsi-Coli.

W 1992 r. przedsiębiorstwo państwowe zostało przekształcone w jednoosobową spółkę skarbu państwa Bosman Browar Szczecin S.A. W spółkę zainwestowała niemiecka grupa producentów piwa Bitburger Brauerei. Od 2001 r. browar stał się częścią grupy Carlsberg Okocim S.A. (przemianowanej w 2004 r. na Carlsberg Polska). 29 grudnia 2005 r. browar ustanowił rekord rocznej produkcji piwa na poziomie 1 mln hl.