Pieniądz zastępczy Słupska - niemiecki notgeld. - Astra28 - Strona HOBBYSTYCZNA

Niemiecki pieniądz zastępczy.

Notgeld - w dosłownym tłumaczeniu "pieniądz na czas potrzeby" - jest to niemiecka nazwa pieniądza zastępczego, emitowanego najczęściej na początku XX wieku. Pieniądz ten nie był emitowany przez Bank Centralny, lecz przez różnego rodzaju instytucje, takie jak prywatne banki, przedsiębiorstwa, gminy, czy też kopalnie. Notgeld najczęściej przyjmował formę banknotu. Te stare, niejednokrotnie kolorowe papierki pokazują nam w ciekawy sposób czasy minione.
Okresy szczególnego niepokoju wyzwalają wśród ludzi chęć gromadzenia jak największej ilości środków materialnych. Od dawna, wojny i kryzysy gospodarcze nie sprzyjały budowie zaufania do banków, stąd też starano się przechowywać swój dobytek "na własną rękę", ukrywając go w bezpiecznych miejscach. Zazwyczaj przechowywano w taki sposób dobry kruszcowy pieniądz: srebrny i złoty.
Nic więc dziwnego, że wybuch I wojny światowej i ogłoszenie 1 sierpnia 1914 r. przez rząd niemiecki mobilizacji, wywołać musiały u ludności taką właśnie reakcję. Masowo gromadzono srebrne (1, 2, 3 i 5 marek) i złote (5, 10 i 20 marek) monety. Nie przyniosło większych efektów wprowadzone już z dniem 4 sierpnia 1914 r. wstrzymywanie wypłat z banków pieniędzy srebrnych i złotych. Nie były zadowalające także obowiązkowe wpłaty tychże do banków, a pochodzących z depozytów instytucji państwowych. Połowicznym sukcesem zakończyła się rozpropagowana wśród ludności cywilnej akcja wymiany monet kruszcowych na pieniądz papierowy. Co gorsza, z uwagi na masowy wykup towarów, zaczęły skakać w górę ich ceny, co w konsekwencji narzucało potrzebę zwiększenia ilości pieniędzy.
Z powodu braku niskich nominałów w obiegu, miasta niemieckie rozpoczęły wydawanie własnych, zastępczych środków pieniężnych. W latach 1920-21 rynek pieniężny był już unormowany. Po wojnie jednak szeroko rozpowszechniło się kolekcjonerstwo tego typu walorów. Władze samorządowe miast i gmin wydawały więc papierowe notgeldy w postaci całych serii, bardzo bogato ilustrowanych. Gwarantowało to dodatkowe wpływy gotówki do kasy, które mogły być przeznaczone na lokalne potrzeby. Z czasem notgeld zaczęto traktować jak widokówki, na jego stronach zaczęto bowiem publikować np. rysunki gminnego ratusza czy kościoła albo panoramę okolicy. W sumie w całych Niemczech opublikowano ok. 100 tys. rodzajów pieniądza zastępczego. W Niemczech ostatecznie notgeld wyszedł z użycia w 1924 r.

Notgeldy w Słupsku.

Na początku XX wieku, po I wojnie światowej, Powszechna Kasa Oszczędnościowa Miasta Słupska dokonała emisji kilku serii bonów pieniężnych, które zastępowały tzw. monety zdawkowe. W czasach galopującej inflacji słupscy kupcy mieli bowiem problemy z wydawaniem reszty, gdyż brakowało monet o niskich nominałach.
O tym jak żywy był mit feldmarszałka Blüchera i jego huzarów wśród ówczesnych Słupszczan, świadczą dwie serie wydanych bonów, które tematycznie odnosiły się do historii jego życia. Trzecia seria pokazuje miejskie zabytki oraz postać genialnego słupskiego poczmistrza Heinricha von Stephana oraz również feldmarszałka Blüchera.
Każda z prezentowanych niżej serii notgeldów składa się z pięciu bonów. Szósty obrazek to awers każdego z bonów, a właściwie w wypadku pieniądza papierowego poprawnym określeniem jest odwrotna strona bonu. Przednie strony bonów, zwane rewersami, posiadają różne grafiki.

Banknoty zastępcze wydane ok. roku 1921 w Słupsku.
Seria "Husaria feldmarszałka Blüchera".
Druk: Flemming-Wiskott AG Glogau, Schlesien (obecnie Głogów).

Banknoty zastępcze wydane ok. roku 1922 w Słupsku.
Seria "Największe bitwy Blüchera".
Druk: Flemming-Wiskott AG Glogau, Schlesien (obecnie Głogów).

Banknoty zastępcze wydane ok. roku 1923 w Słupsku.
Seria "Wielcy ludzie i zabytki Słupska".
Druk: Flemming-Wiskott AG Glogau, Schlesien (obecnie Głogów).